Musicalreport

Blackbird - Olivier Award voor Beste Toneelstuk

'Blackbird' behandelt een van de grootste maatschappelijke taboes: een seksuele relatie tussen een volwassen man en een minderjarig meisje. Het doet dit op indringende wijze en blijft constant de waarden en normen van het publiek uitdagen. Het toneelstuk wordt gedragen door een sublieme tweekoppige cast, bestaande uit [b]Roger Allam[/b] (de originele Javert uit 'Les Miserables') en [b]Jodhi May[/b].

Het verhaal begint met een onverwacht bezoek van de volwassen Una (May) aan de werkplek van Ray (Allam). Ze confronteert hem met hun kortstondige relatie van 15 jaar geleden, toen zij slechts 12 en hij 40 jaar was. Ray heeft inmiddels zes jaar in de bak achter de rug en is van identiteit veranderd. Hij is dus niet bepaald blij met de overval van Una. Is ze uit op wraak? Of verwacht ze berouw? In de loop van het stuk herleven de twee hun kortstondige relatie en aanschouwen de gevolgen die daaruit zijn voortgevloeid en hun hele leven hebben beheerst.

Voor de Schotse schrijver David Harrower gaat het stuk niet over pedofilie, maar staat de relatie symbool voor andere zaken. Wat die zijn moet een ieder voor zich bepalen. Harrower laat in elk geval zien dat er liefde van beide kanten was en benadrukt vooral de destructieve factor van de maatschappij. Wat Una betreft is de grote misdaad van Ray niet de seks (die vrij gedetailleerd beschreven wordt), maar het feit dat hij haar na de ontmaagding alleen had gelaten. Harrower oordeelt niet over het gedrag van zijn personages. Dit maakt een West End publiek behoorlijk onrustig en dat is natuurlijk precies de bedoeling.

Zowel Allam (tweevoudig Olivier Award winnaar) als May (die op haar 12de al de prijs voor Beste Actrice in Cannes ontving voor de film A World Apart) zijn bijzonder indrukwekkend. De voorstelling vereist een enorme emotionele investering van hun en dat is ook te zien aan het eind als de twee in tranen het applaus van een beduusd publiek in ontvangst nemen.

In het stuk blijven de machtsverhoudingen constant wisselen en de regie vergt zowel emotioneel als fysiek heel veel. Lichaamstaal speelt in de regie van de Duitse Peter Stein net zo’n grote rol als taal. Zo komt May op als femme fatale in haar stilettohakken, roze minirok, zwart jasje, rug sensueel gekromd en produceert een Marilyn Monroe-achtig stemgeluid. In tegenstelling loopt Allam grotendeels rond alsof hij de wereld op zijn schouders draagt. Als May hem met zijn daad confronteert zie je Allam letterlijk heel klein worden door ruggengraat voor ruggengraat naar de grond te hangen.

Blakbird begon als de sensatie van het Edinburgh Festival 2005 en is dankzij alle lovende recensies nu naar het West End overgebracht. In handen van Stein is het een gestileerde productie, die vervreemdend kan werken. Het contrast tussen het naturalisme van de tekst en het expressionisme van de regie maakt de theatrale ervaring echter bijzonder.

Het verhaal is gesitueerd in een tl-verlichte kantine met kluisjes. Overal ligt het afval van de dag verspreid. Dit is natuurlijk symbolisch voor de innerlijke worsteling van beide personages. Regelmatig kruipen ze in het afval rond of gooien ze het naar elkaar (een bijzonder potent moment). De kantine is omgeven met half-doorzichtig glas. Hierdoor zie je regelmatig personeel langslopen en ook af en toe naar binnen gluren. Dit benadrukt niet alleen het voyeurisme van de voorstelling, maar ook de constante dreiging van de buitenwereld. De fantastische soundscape van Ferdinando Nicci maakt het geheel nog beklemmender dan het al is en is een schoolvoorbeeld van de toegevoegde waarde van geluid in het theater.

Stein eindigt de voorstelling met een theatrale coup. De kantine verdwijnt en we bevinden ons opeens in een ondergrondse parkeergarage. Ray probeert in zijn auto weg te komen, maar Una staat dit niet toe. Op dit moment falen woorden de grote emoties en verandert het stuk in een gewelddadig ballet. Aan het eind van de worsteling liggen Una en Ray totaal uitgeput en bebloed op de vloer en dooft het licht. Dit epiloog werkt zo verrassend en vervreemdend dat het publiek niet zo goed weet wat ze er mee aan moet. Allam en May ontvingen dan ook een zeer slap applaus na hun monumentale prestatie.

Een ieder die op zoek is naar uitdagend nieuw theater moet Blackbird gaan zien. Het komt niet vaak voor dat dit soort nieuw werk in het West End te zien is, dus grijp je kans.

Reguliere voorstelling
Londen
Albery Theatre
Blackbird site

blackbird