Tweehonderd jaar geleden werd Multatuli geboren. Een mooie aanleiding om zijn bekende boek Max Havelaar in het zonnetje te zetten. En hoe kan dat nu beter dan met een musical?
Het verhaal van Max Havelaar omzetten naar het podium is een hele klus. De bijzondere vertelvorm en perspectieven en tevens het lange verhaal vertalen zich niet makkelijk naar een theaterstuk van zo’n anderhalf uur. Daarnaast is Max Havelaar vooral bekend bij de oudere generaties. Om ook jongeren te trekken moet je het verhaal in perspectief plaatsen. Dat gebeurt in dit geval door het verhaal door een ‘professor’ als college te laten inleiden. Hij vertelt de kort de geschiedenis van Cornelis de Houtman tot de Indonesische onafhankelijkheid, en hoe de opbouw van het gezag ten tijde van Max Havelaar eruit zag. Vervolgens wordt met fragmenten uit het verhaal van Max Havelaar dit beeld verder ingekleurd. Dat maakt van deze voorstelling een onderhoudende geschiedenisles, en wat minder een meeslepend verhaal, waarin je betrokkenheid voelt bij de karakters. Gebeurtenissen spelen een wat grotere rol dus dan de emoties, anders dan die van de hoofdpersoon.
Droogstoppel zien we aan het begin en het einde van de voorstelling: als ontvanger van een manuscript, en met een eindoordeel: “godallemachtig, wat een ellende”. We zien Max Havelaar de baan krijgen van assistent-resident van Lebak, als zijn voorganger Slotering op verdachte wijze is gestorven na een bezoek aan de lokale regent en het drinken van wijn. Als hij de papieren van deze voorganger leest is hij geschokt van het vele onrecht dat de lokale bevolking is aangedaan. Met name de manieren van de regent, die zijn bevolking dwingt gratis voor hen te werken, terwijl ze al honger lijden, stuit hem tegen de borst. Terwijl hij dit onrecht steeds hoger in de boom aan de kaak wil stellen, wordt zijn vertrouwen in de oprechtheid van deze figuren ernstig geschonden. Het kost hem zijn baan. Door dit verhaal heen zien we ook het begin van het bekende verhaal van Saïdjah en Adinda, waarvan de afloop door mevrouw Havelaar als krantenverhaal wordt verteld.
Het lied tussen Saïdjah en Adinda is een van de hoogtepunten uit de voorstelling: mooi en ontroerend. De sterkste momenten in de musical zitten verder vooral aan het eind, met twee sterke ensemblestukken en een mooi lied van de vrouwen Slotering en Havelaar. Veel van de karakters hebben eigen liederen, wat begrijpelijk is bij een voorstelling van een opleiding, maar niet altijd even noodzakelijk lijkt. Zo is de mooie uitvoering van het klassieke nummer “Hallo Bandoeng” door de professor volstrekt overbodig. Opvallend is dat Max Havelaar door een vrouw wordt gespeeld, net als Saïdjah overigens. Na een momentje wennen is dit in de rest van de voorstelling overigens geen probleem.
De voorstelling biedt zo een mooie inleiding voor wie de geschiedenis van Nederlands Indië wil leren kennen, of benieuwd is naar het verhaal van Max Havelaar, of die juist het verhaal nog eens wil ophalen.
Havelaar is de komende maanden nog een aantal keer te zien in een select aantal theaters in het oosten van het land.
