Na jaren van dwangarbeid vlucht de barbier Benjamin Barker terug naar Londen, onder de schuilnaam Sweeney Todd. Hij is uit op wraak. Rechter Turpin heeft namelijk Barkers dochter Johanna geadopteerd. Of beter gezegd opgesloten. Als een concurrent-barbier de ware identiteit van de vluchteling dreigt te onthullen, rijgt Barker hem aan zijn scheermes. Een merkwaardige bakster wier zaken niet al te florissant lopen, krijgt het idee om het vlees van het slachtoffer in haar pasteitjes te verwerken. Het wordt een tophit, ze neemt Barker in haar huis en bedenkt een handeltje. Boven de winkel knipt en scheert Barker zijn slachtoffers, beneden worden de pasteitjes met de verdachte smaak verkocht. Als de rechter de arme Johanna wil verleiden en bedenkt dat gladde wangen zijn kansen vergroten, lijkt het moment van Barkers lang gekoesterde wraak eindelijk naderbij te komen.
Dit gegeven uit het 19e-eeuws feuilleton The String of Pearls had natuurlijk tot een bloedstollende thriller verwerkt kunnen worden. Musicalicoon Stephen Sondheim heeft in 1979 echter een ironische absurdistische musical, Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street opgeleverd, die vooral Angela Lansbury (de pasteibakster) roem ver over musicalgrenzen heeft gebracht. Omdat de titel inmiddels een vaak opgevoerde klassieker is geworden, hebben de makers van de nieuwste Nederlandse versie vast bedacht om een nieuwe versie te maken.
Het thema van wraak is gebleven, wraak die uit de tenen komt en waar alles voor moet wijken. Maar de locatie is niet meer het bakkerswinkeltje met de bovenverdieping in het grauwe 19e-eeuwse Londen waar het voortdurend lijkt te regenen. We zijn in een koepelgevangenis en het lijkt of de gevangenen de karakters van de fabel opvoeren in hun centrale ruimte. De personages houden hun - opvallend modern 21e-eeuwse - bajesplunje aan. En de spullen die er te kust en te keur liggen, worden gebruikt als rekwisieten. Bakstenen dienen als pasteitjes, een scherf van spiegelglas is Barkers moordscheermes en de gleuf in een celdeur moet het luik van een oven voorstellen. Bloed is op deze locatie niet voorhanden, deze Sweeney gaat de boeken in als meest bloedeloze versie van een bloedig stuk. Maar wat een geluk dat de gevangenis ook een volledig uitgeruste kapper aan huis heeft: de stoel, waar alle gruweldaden zich op plaatsvinden, is het pronkstuk van de voorstelling.
Wat blijft, zijn de eisen aan de cast. Sondheim heeft zulke ingewikkelde songs en uiterst slim geformuleerde teksten geschreven. Alleen de fine fleur van de musicalacteurs kan zo’n voorstelling de volle bijna drie uur overtuigend brengen. In deze versie zijn niet de minste veteranen de hoofdrolspelers: Hans Peter Janssens is de bloedbarbier en Simone Kleinsma de bakster. Vooral Kleinsma is de ster van de avond, haar opkomst mondt elke avond uit in een open doekje. Maar dat verdient ze ook, haar uitvoering van The Worst Pies in London is het toppunt van perfecte timing en wisselwerking met het fantastische tienkoppige orkest onder leiding van Jeroen Sleyfer. Janssens werkt hard en het moment dat de wraaklust zijn personage tot waanzin drijft, slaagt hij er uiteindelijk in om een volwaardige plek in te nemen naast Kleinsma.
De ondersteunende cast mogen we niet negeren. Milan van Weelden - de acteur grapt dat hij te vroeg gepiekt heeft door in 2008 al een Musical Award te winnen voor een stagerol - zet door zijn leeftijd een rechter neer minder vieze oude man neer dan we gewend zijn van Turpin, maar zijn diepe stem en zijn rijzige gestalte maken hem juist veel dreigender. Samir Hassan is al jaren een talent dat op doorbreken staat. Met een ongelooflijke inzet speelt hij de verknipte jongen Tobias, er zijn momenten tijdens de avond dat Sweeney Todd drie hoofdrolspelers kent. Als Hassan binnenkort mag doorbreken, dan moet dat met de rol van Tobias zijn. Van het piepjonge talent valt vooral Joris Braster op, het zit hem ook wel mee. Een prestatie, want zijn huzarenstukje, het karakter van de ‘eeuwige’ klant van de barbier, heeft geen enkele tekst.
Maar nog even terug naar de vorm. In alle interviews wijzen acteurs en makers ons erop dat deze Todd een ‘vernieuwde’ versie is. De locatie en het uitgangspunt is hierboven al genoemd. Maar de vraag waarom wordt tijdens de voorstelling nooit beantwoord. Draagt het stuk nu de vorm van een raamvertelling waarbij Barker uiteindelijk weer in de cel zit en in een flashback herbeleeft hoe hij hier terecht is gekomen? Nee, want iedereen die het einde kent van het stuk, weet waarom niet. Of zien we een groep gevangenen uit tijdverdrijf een mooi toneelstuk opvoeren? Vandaar de typische kostuums en rekwisieten? Een soort Jesus Christ Superstar dus. Of nog beter, een nieuwe Lelies?
Of sturen de makers ons naar huis met een wijze les: in kunst hoeft niet elke waarom-vraag beantwoord te worden?
