Een bijzondere locatie, een bijzonder thema, een bijzondere vormgeving. Zodiac is speciaal. In het midden van de enorme Koepelgevangenis in Breda staat een rond podium, met aan vier kanten tribunes. De voorstelling beperkt zich echter niet tot het podium, dat overigens ook nog 2 draaischijven bevat. De koepel wordt regelmatig voorzien van projecties, een van de galerijen waar zich de cellen bevinden is tevens speeloppervlak, en er wordt ook nog eens gebruik gemaakt van drones. Samen met een behoorlijk grote cast, die zich veelal ook nog eens de benen onder hun lijf vandaan rent om overal te zijn, in de juiste kostuums zorgt dit ervoor dat je regelmatig ogen tekort komt.
Zodiac speelt zich af over een kleine 10 jaar na nu. De wereld is nog wat digitaler, zo merken we bij binnenkomst door beelden en de omroepmededelingen, en, zodra de voorstelling begint, is duidelijk dat de problemen van nu nog een graadje erger zijn geworden. De vluchtelingenstromen, de klimaatcrisis, milieuproblematiek: de grootmachten bevinden zich in een status quo, waarbij ze eensgezind zijn in het zorgen voor zichzelf, en het zich niet bekommeren om de zwakkeren van deze wereld. Naar die aarde kijken de twaalf sterrenbeelden, en met name Ram vindt dat het wel genoeg is. Hun experiment met deze planeet is mislukt, en als ze nu de vier elementen van de planeet verwijderen, blijft er vanzelf niets meer van over. Hoewel er geen echte consensus is tussen de Zodiac-tekens neemt Boogschutter de taak op zich deze elementen op te halen.
En zo belandt hij, als Bo, in de mensenwereld, en ondervindt hij aan den lijve de problemen van de wereld, en hoe iedereen er op zijn eigen manier mee omgaat. Hij ontmoet bijvoorbeeld Vlinder, in haar eigen wereld, de jongeren van het verzet, de raderen in de organisatie zoals de poortwachter van de voedselbank met zijn voedseltekort of Genade, die voor euthanasie kan zorgen. Maar ook Frederic, de secretaris-generaal die zijn vrouw mist, omdat zij wel zou weten hoe het verder moest, en natuurlijk Evi, dochter van de secretaris-generaal, die haar vader slapte verwijt, en bij wie Bo wel speciale gevoelens oproept. Waar de grote wereldproblemen de katalysator zijn voor de voorstelling, is het vooral de problematiek van de individuen, die hier indruk maken. Vooral de mensen die keuzes moeten maken voor anderen, en hun worsteling daarmee, stelen je hart. Andere thematiek in deze voorstelling zijn zo universeel, dat we ze bijvoorbeeld herkennen uit andere rockmusicals die zich in dystopische werelden afspelen: het generatieconflict tussen vader en dochter in Bat out of Hell, of de vrouw die voor de rest van de omgeving bepaalt wie leeft of sterft uit We Will Rock You.
De voorstelling barst van de verwijzingen naar het nu. Niet alleen zijn de problemen groter, naast de eerder genoemde bijvoorbeeld de onbetaalbaar wordende zorg, ook de oplossingen zijn nu actueel. Euthanasie, een avondklok, het tegenhouden van vluchtelingen aan grenzen. En waar rigoureuze oplossingen nu nog vooral in complottheorieën voorkomen, zijn ze in deze toekomst zeker aanwezig. Zo staan er machines klaar om de vluchtelingen terug in zee te duwen, onder het motto, anders overleeft niemand het. Toch is het niet alleen maar kommer en kwel. Er zitten ook voldoende geestigheden en ontwapenende momenten in.
De voorstelling wordt gespeeld door een dijk van een cast. Samir Hassan is prachtig als Bo, en heeft zo’n mooi stemgeluid. Dominique de Bont klinkt als Evi als een klok. Zowel de namen die al even meegaan in de musicalwereld, waarbij Hilke Bierman toch wel nog een speciale vermelding verdient - wat een geweldige vertolking van Marcia (Genade), en een mooi contrast met sterrenbeeld Maagd – als de jongere garde spelen hun rollen geweldig. Als geheel zorgt de groep voor prachtige beelden (choreografie Stanley Burleson, regie: William Spaaij), waarbij de techniek met onder andere de drones voor de extra fraaie effecten zorgt. En dan ging het laatste deze première niet eens helemaal goed: Als we niet hadden gezien dat er drones werden neergezet, en even later weer weggehaald, hadden we niet doorgehad dat het nog spectaculairder had gemoeten.
Zodiac preekt natuurlijk voornamelijk voor eigen parochie. Klimaat- en andere sceptici zullen zich zeker niet aangetrokken worden door de verhaallijn en deze links laten liggen. Dat maakt dat de voorstelling naar het einde toe wat lijkt te vertragen, en dat de slottoespraak van de secretaris-generaal geen onuitwisbare indruk maakt. We wisten het eigenlijk al wel. Toch maakt dit deze bijzondere theaterervaring er niet minder om.
Tenslotte nog een tip voor de belangstellende met wat langere benen. Zorg dat je deze voorstelling gaat zien in deze anderhalve-meter-afstand-periode. Nu worden rijen voor en achter, en stoelen links en rechts vrijgehouden. Zodra alle rijen en alle plekken gevuld zijn is de beenruimte wel zeer beperkt. Tot die tijd kun je gebruik maken van de ruimte naast je, of kun je met je knieën de stoel voor je nog iets naar voren duwen. Aan de andere kant: tegen die tijd zal de voorstelling waarschijnlijk wel weer een pauze hebben (er zit in het midden wel een duidelijk pauzefinale moment) en kun je je benen dan strekken.
De vier tribunes zijn ook vernoemd naar de vier elementen. Tijdens deze première had iedere ingang ook zijn eigen steltloper.
Scenefoto’s: Karin Jonkers
Overige foto’: Musicalworld
