De setting van deze nieuwe versie is een schildersatelier. Waar de ensembleleden de schilders zijn die - volgens regisseur Frank Van Laecke als een soort paparazzi van de 19e eeuw - het leven van Elisabeth aan het Hof volgen, beschouwen en met hun kwasten en penselen op hun doeken vastleggen. Digitale doeken wel te verstaan, die slim ingezet worden om telkens een ander toneelbeeld te creëren. De schilders zijn niet gekleed in historische kostuums, maar in uniforme grijze schilderskleding en de vloer is besmeurd met oude verfresten. Het is duidelijk dat de factor pracht en praal ditmaal van ondergeschikt belang is. Verwacht dan ook geen grootse decors, overdadige kostuums en een constante associatie met het Oostenrijkse Hof en de elite. Dat zou kunnen schuren in een van oorsprong kostuumdrama in musicalvorm, maar dat doet het niet. Het maakt de productie minder tijdgebonden en dat is verfrissend. En een vrouw die vecht tegen onderdrukking en voor haar vrijheid en rechten, hoe actueel is dat eigenlijk niet in een wereld waar lang geleden verworven rechten opeens weer ter discussie worden gesteld?
Elisabeth wordt in deze productie gespeeld door twee actrices, een voor de jonge en een voor de oudere Elisabeth. Zoals het ooit ook bedoeld was. De 24-jarige Danique Dusée speelt de jonge Elisabeth en toont het nieuwsgierige publiek een mooi gelaagde ontwikkeling van een nog zeer jonge vrouw, die door haar toevallige huwelijk met keizer Franz Joseph (Guido Gottenbos) onwetend het strikte en benauwende Oostenrijkse Hof binnenstapt, tot een steeds meer in opstand komende volwassen vrouw die diep ongelukkig is en snakt naar de regie over haar eigen leven. Met dank aan haar uiterst kille schoonmoeder Sophie (Ann Van den Broeck) die de agenda van haar zoon aanvankelijk volledig bepaalt. Dusées Mijn leven is van mij is mooi uitgevoerd en raakt. Mede dankzij het sterke spel van Van den Broeck en Gottenbos voel je met de gekwelde Elisabeth mee.
Het moment in de voorstelling waarop de oudere Elisabeth zich presenteert is een echt kippenvelmoment. Nog voor ze een noot gezongen heeft, krijgt Pia Douwes een welverdiend enthousiast applaus. Douwes is als oer-Elisabeth eigenlijk niet weg te denken uit deze voorstelling en haar performance is nog altijd indrukwekkend. Het uiterst complexe karakter van Elisabeth, haar worsteling aan het Hof, de depressiviteit, de kille houding richting zoon Rudolf: het spel is zo geloofwaardig en levensecht dat de grens tussen actrice en personage vervaagt.
De Dood in deze nieuwe versie van Elisabeth de musical (Milan van Waardenburg) is een flamboyante verschijning. Zelfingenomen en genietend van zijn macht beweegt hij zich nonchalant om Elisabeth heen, handen in de broekzak en pedant lurkend aan een sigaret. Een villain zoals Disney die had kunnen creëren. Van Waardenburg zet het personage van De Dood uitgesproken en krachtig neer, volop spelend met diens grote ego en zijn spel van manipulatie en verleiding. Van zijn gouden stem valt gelukkig ook genoeg te genieten, zoals in De laatste dans en Er valt een zwarte schaduw, het prachtige duet met Rudolf (Ronald Jorritsma).
De verteller in Elisabeth de musical is ook in deze versie nog steeds Luigi Luccheni (William Spaaij), de moordenaar van Elisabeth. Luccheni is een anarchist, een vrije en onafhankelijke geest die zich afzet tegen iedere vorm van gezag en onderdrukking. Iets waar Elisabeth in haar persoonlijk leven ook tegen vocht. Hoe ironisch eigenlijk dat Luccheni juist haar pad uiteindelijk zou kruisen. Spaaij heeft de rol van Luccheni op de première al zodanig in zijn vingers dat het lijkt alsof hij de rol al jaren speelt. Met vrij en onbevangen spel, en continu de spot drijvend met het kitsch karakter van alles wat met het Hof en de elite te maken heeft brengt Spaaij cynisme, lucht en humor in de voorstelling en weet hij mateloos te boeien van begin tot eind.
Het tragische levensverhaal van Elisabeth blijft fascinerend en een krachtige basis voor de gelijknamige musical. De vernieuwde productie is meer eigentijds en staat als een huis, al zullen Elisabeth puristen wel even in hun ogen moeten wrijven bij het bezoeken van de voorsteling. Maar wie de vergelijking met vroeger kan loslaten, beleeft een machtig mooie voorstelling die bewijst dat de legende van Elisabeth springlevend is en nog heel lang zal voortleven in de theaters.
foto’s: Annemieke van der Togt
