Billy Elliot in première - Billy woont in Nederland

De voorstelling wordt ingeleid met een film, die ruwweg de situatie rond de mijnen uitlegt. Vanaf de waardering na de oorlog, tot de voorgenomen sluiting van de regering. Die inleiding loopt naadloos over in de eerste scène: de aankondiging van de staking. Wat al snel opvalt is het vreemde dialect dat wordt gesproken. Niet herkenbaar, maar gevoelsmatig ook geen homogeen geheel, met her en der antieke woorden. Dit taaltje maakt het de acteurs onnodig moeilijk, en in plaats van de meerwaarde die het zou kunnen hebben om de sociale klasse van Billy en zijn dorpsgenoten aan te geven, werkt het alleen irritatie op. Het is regelmatig zo dat volzinnen in volledig Nederlands heel natuurlijk worden uitgesproken, terwijl aan volgende zin nog steeds hoorbaar moet worden gewerkt. Overbodig en jammer. Dat er in de omgangsvormen regelmatig grove woorden worden gebruikt is hieraan inherent; daar moet je dus wel tegen kunnen.

Maar ondanks deze enorme onnodige drempel, weet de cast een fraaie voorstelling neer te zetten. Natuurlijk is de basis goed, en is een scene als Solidariteit meesterlijk opgezet, maar een aantal van de acteurs weet hun rol zeer sterk naar voren te brengen. Allereerst is dat Pia Douwes, die haar sterkste rol in Nederland sinds jaren laat zien. De wonderlijke mengeling van afstandelijkheid en betrokkenheid, de passie en de nonchalance. De grote dame van de Nederlandse musical is hier weer helemaal terug. Veel eigen momenten heeft hij niet, maar de boomlange Milan van Weelden heeft als Big Davy een paar momenten die hij ten volle benut, waarvan een waarmee hij ontzetting en ontzag veroorzaakt: het in een keer verorberen van een toast met gebakken ei, waarover eerst een volledig zoutvaatje is uitgestrooid. Dennis Willekens is geweldig als de corpulente Mr Braithwaite, pianist bij de dansklas van Mrs. Wilkinson, die wegduikt bij problemen, maar die ook verrassend lenig uit de hoek komt. Maar uiteraard ligt de grootste last op de schouders van de kinderen, en dan met name die van Michael (Noah de Vos) en Billy (Carlos Puts). Michael is ontwapenend, heeft een prima timing en schittert in de tapdans samen met Carlos. Deze laatste staat zijn mannetje in zijn dansen en speelt de rol verder mooi naturel en geloofwaardig. Het valt te hopen dat de andere jongens die deze rol vertolken dit met net zo veel kwaliteit weten te doen.

Wie de Londense versie van de musical nooit zag moet van deze gelegenheid gebruik maken. De kans om zo’n fraaie musical te zien heb je niet zo heel vaak. Je moet dan wel even door dat accent heen bijten (of nog beter, de makers komen tot inzicht en schrappen die onzin), maar dan heb je een meeslepend verhaal met vele lachen en een aantal tranen van ontroering. Want de loop van het verhaal mag dan misschien niet zo heel verrassend zijn, meeslepend is het wel.

Heb je de Londense versie wel gezien, dan is deze nieuwe versie, die gebaseerd schijnt te zijn op de Amerikaanse tourversie, op sommige punten wel even wennen, zeker als je wereldwonderen als bijvoorbeeld Liam Mower, Ryan Collinson of Elliot Hanna aan het werk hebt gezien De jongens in de Nederlandse voorstelling hebben minder training, minder ervaring en minder kansen om het al zo goed te doen. Opvallend is dat de slaapkamer niet meer uit de vloer omhoog komt, wat vooral een minpuntje is op het moment dat Billy een hele belangrijke brief krijgt, waarvan iedereen in het huis de inhoud wil weten. Verder is de Angry dance veel minder een Billy-solo, en is het moment waarin de vader zijn verantwoordelijkheid naar Billy neemt totaal anders. Waar je in de Engelse versie het idee krijgt dat hij ten halve gekeerd is, lijkt hij nu pas na de actie door zijn maten tot inkeer te zijn gebracht, iets wat in dit historisch minder geloofwaardig lijkt. Ook de opening van de tweede akte is nu wat anders (maar evenmin erg sterk), en is de auditie scène totaal anders. Veel korter, maar daardoor ook met een hoop komische momenten minder. Kort samengevat mag dan worden gezegd over deze voorstelling: niet zo goed als de productie in Londen, maar desondanks ‘the best show in Holland’.