Laten we meteen maar twee mogelijke verwachtingen ontkrachten. Josephine B is niet de zoveelste jukebox-musical vol liedjes van de artiest. Wel krijgen we het levensverhaal te zien van Josephine Baker, de donkere actrice die bekend werd als zangeres met slechts een bananenrokje aan. Maar mocht je komen om Sandrine in haar blote borsten te zien dansen, kom je ook bedrogen uit. Er is één scène in deze bekende kledij, maar die smaakvol rood en karig verlicht. Wel krijgen we haar levensverhaal, dat min of meer in negen delen op te splitsen valt.
Nog geen jaar geleden kreeg Josephine Baker een grafmonument in een crypte van het Panthéon in Parijs, als eerste vrouw van kleur. Een eer die alleen beroemde Fransen ten deel valt en een presidentiele beslissing. Niet toevallig op een moment dat xenofobie toeneemt. Deze nieuwe versie begint in het Pantheon, met Josephine Baker bij haar kistje, om vervolgens via haar laatste optreden terug te gaan naar het begin: haar aankomst in Frankrijk als danseresje. Hier wordt ze eruit gepikt om op de voorgrond te staan: als zangeres met alleen een bananenrok. Iets dat ze eerst weigert, maar, aangezien ze ook niet terug wil naar de Verenigde Staten, uiteindelijk toch doet. Het maakt haar een ster in Frankrijk. Zo keert ze jaren later terug naar haar geboorteland, maar krijgt daar te maken met racisme, en slechte kritieken, deels ook omdat ze de Engelse vertaling van haar liedjes niet voelt.
Rode draad in haar verdere leven: meerdere echtgenotes, spionne in de oorlog, een enorme kinderwens en uiteindelijk een activiste tegen racisme. In de voorstelling is vooral de scene in de Tweede Wereldoorlog, waarin haar spionagewerk wordt gecombineerd met het bezoek aan allerlei kwakzalvers en voorspellers die haar veelal veel kinderen voorspellen. Dat haar levenswandel hier invloed op heeft, en de bizarre oplossing komt ook voorbij, zowel grappig als schrijnend.
Sandrine (van Handenhoven) vertolkt de rol van Josephine Baker. Ze is natuurlijk vooral bekend als hitzangeres en presentatrice, maar was al meer dan een decennium geleden voor het eerst in een musical te zien (als Esmeralda in Notre Dame de Paris). Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze de songs in deze voorstelling uitstekend vertolkt. Mede door de uitstekende grime klopt ook het bijbehorende plaatje. Ze acteert overtuigend, ook als ze wat doorslaat in haar gevoel of mening. De heren die haar als ensemble of in een rol ondersteunen doen dit overwegend goed. De twee opvallendste mannenrollen: Kobe van Herrewegen heeft als Jo Bouillon, haar laatste echtgenoot en het huwelijk dat het langste duurde, het meest interessante personage en bijbehorende spelscènes. Hij doet dat met overtuiging. Buitengewoon charmant is ook de uitvoering van charlatan Pepito Abatino door Matthew Michel.
Ook het podiumbeeld is mooi. Het decor heeft met de gekozen belichting iets weg van gestileerde kerkorgels en voelt toch ook heel erg als begin vorige eeuw. De rollen van de heren zijn doorgaans gevisualiseerd als een kleine toevoeging op het basiskostuum, een zwart pak (en een enkele keer een weglating). Josephine heeft uiteraard ook een aantal extravagante pronkstukken tot haar beschikking. Scènes zijn soms grappig, soms juist wat indrukwekkender en soms bedoeld om de emoties te beroeren. En geinig grapje is bijvoorbeeld het moment dat na een shownummer vol veren één veer wordt gebruikt om een stuk te ondertekenen. De choreografie past veelal goed in die vorige eeuw, en wordt ook sterk uitgevoerd.
De oorspronkelijke versie van Josephine B was ik eigenlijk alweer vergeten. Bij het zien van de nieuwe versie begrijp ik ook wel waarom. Hoewel je vrijwel elk onderdeel afzonderlijk positief kunt benoemen, blijft het geheel toch wat vlak. Het klinkt goed, het ziet er goed uit, maar toch voel ik het niet. Waar dat precies door komt? Misschien speelt het negen levens-concept daar een rol in: het voelt wat als een afstreeplijstje. Wat zeker meespeelt is dat het zowel muzikaal als qua vertelling erg lang kabbelt, tot we in de Tweede Wereldoorlog belanden en het tempo tijdelijk behoorlijk wordt opgeschroefd. Maar dat ook spektakel op zich is niet genoeg is, blijkt in de tweede akte. Dan worden de nodige illusionistentrucs uit de hoge hoed getoverd, maar dit voelt dan weer vooral geforceerd aan. Hier bevindt zich ook de scène die maar matig uit de verf komt: de ontmoeting met Martin Luther King. In zijn algemeenheid zie ik wel het leven van Josephine Baker, maar voel ik het niet. Jammer, zeker omdat ik in dit theater bij Judas producties vaak juist wel werden geraakt.
“De Muze van Rubens”, “Goodbye Norma Jean”, “Muerto”, “De Rozenoorlog”, “Pauline& Paulette”. De lijst met schitterende producties mag er zijn, en dan zijn er natuurlijk nog de kroonjuwelen “Ganesha” en “Lelies”. Het is doodzonde dat subsidies de laatste jaren steeds werden afgewezen, en met alleen de hulp van trouwe ‘beste vrienden van Judas’ zoals ik red je het ook niet. Nu is definitief de handdoek in de ring gegooid. De musical “Festen” kwam er nooit, de stille hoop dat er nog een complete nieuwe bewerking van “Je negeert de waarheid” zou komen is definitief vervlogen. Na deze “Josephine B.” is het definitief voorbij en moeten we slechts hopen dat andere producenten deze catalogus in de toekomst weten te vinden.
Scenefoto’s: Luk Monsaert
Overige foto’s: Musicalworld
