Afgelopen maandag ging de voorstelling in première in DeLaMar. Wij zagen de voorstelling twee dagen later, in een kleine, intieme zaal in Utrecht Leidsche Rijn, samen met een helaas beperkt gezelschap. Misschien te begrijpen omdat na de lockdown en een oorlog in Europa misschien wel wat meer behoefte hebben aan ongecompliceerd amusement en niet zo’n behoefte hebben geconfronteerd te worden met de ellende die veel Nederlandse kinderen in alle stilte ervaren.
Annemieke-van-der-Togt.jpg)
Het decor van deze voorstelling is een boksring: een vertaling van de ruimte waar de jonge Karin haar gevecht moet leveren. Een boksring waarvan tijdens de touwen langzaam worden losgemaakt. Mogelijk het teken dat erover praten ruimte schept, want als publiek wordt je juist geconfronteerd met de steeds groter wordende omvang van het misbruik. Wat begint als een kennismaking met ‘oom’ Ben, een kermisfotograaf die haar stiefvader zal worden, mondt al snel uit in de uithuisplaatsing van haar ‘onhandelbare’ grote zus. Dan richt oom Ben zijn pijlen ook op Karin. Hoe subtiel dit gaat en welk effect het heeft. Als Karin en een vriendinnetje een potloodventer tegenkomt, schrikt het vriendinnetje van de reactie van Karin, die op hem afgaat, en vindt haar raar. Karin weet nu: zíj is dus raar. Als in huis dan eindelijk - veel te laat - de bom barst, blijkt jeugdzorg niet op de hoogte van het werkelijke probleem en geeft dramatisch advies. De opeenstapeling van wat er gebeurt wil je onbegrijpelijk vinden, en tegelijkertijd snap je toch ook dat dit zo lang kan door etteren. Dat is de kracht, maar als de voorstelling je al niet sprakeloos heeft gemaakt, zal de optelling aan het einde en de totale omvang van wat er gebeurde dat alsnog veroorzaken.
Annemieke-van-der-Togt.jpg)
Lisse Knaapen konden we eerder bewonderen in musicals als Sky en Soldaat van Oranje. Deze voorstelling wordt door haar in haar eentje gespeeld, vanuit het perspectief van Karin Bloemen en levert zo een indrukwekkende prestatie af. Soms vertolkt ze in haar herinneringen ook de andere personages. Ellen ten Damme heeft voor de voorstelling vijf liedjes geschreven in de voor haar kenmerkende stijl, die grotendeels voor wat ruimte tot ademen zorgen. Dit geldt zeker niet voor het verstikkende ‘Sshht’, een song die in stukken wordt gebracht, en, zoals de titel waarschijnlijk wel verraadt, vanuit het daderperspectief wordt vertolkt. Maar het lied ‘Meer dan 1000 x’ is wel duidelijk dat van een winnaar, ondanks dat dat getal in de titel inderdaad precies is wat je in deze context denkt dat het is.
Dit is een voorstelling, die iedereen eigenlijk zou moeten zien. Als de bewustwording dankzij deze voorstelling ervoor zorgt dat het misbruik van een kind, ergens in Nederland, eerder stopt, is dat pure winst. Dit publiek bleek achteraf sprakeloos, en ik deelde dat gevoel. Toch kan het ook aanzetten tot het praten over persoonlijke ervaringen of er over nadenken. Zelf heb ik teruggedacht aan de zes jaar dat ik voor de klas stond. Zaten toen tussen mijn leerlingen ook slachtoffers, en waren er signalen, die ik destijds heb gemist. Voor mijn eigen gemoedsrust blijkt er geen herinnering te zijn, die met terugwerkende kracht de alarmbellen doet rinkelen. Het is alleen maar te hopen dat dit terecht is. De schrikbarende cijfers wijzen helaas wel op het tegendeel.
Tenslotte, voor de verzamelaars: bij de voorstelling is een EP met de liedjes te koop, en ze zijn ook op spotify terug te luisteren.
In het Licht is een productie van Solo Stories, een productiemaatschappij die monologen op de planken brengt rond maatschappelijke themas. Lisse Knaapen speelde voor hen al eerder de voorstelling ‘Emma wil leven’.
Scenefoto’s: Annemieke van der Togt
Foto slotapplaus: Musicalworld
