411 voor Christus. In de Peloponnesische Oorlog, die al tientallen jaren aan de gang is, is inmiddels bijna twee-derde van alle mannen van Athene gesneuveld. Terwijl deze oorlog met Sparta nog volop bezig is, schrijft Aristofanes er een blijspel over: Lysistrata. Het is dus geen musical, maar een toneelstuk, dat wel is voorzien van enige songs.
Lysistrata is de oorlog en het bloedvergieten zat, en vreest voor het leven van haar man. Zij komt met een merkwaardige oplossing. Als alle vrouwen van Griekenland zich verenigen, en besluiten geen sex meer te hebben zo lang de oorlog duurt, kan deze vast niet lang doorgaan. En als ze dan ook nog eens de Acropolis bezetten, waar al het geld ligt waarmee de soldaten van Athene worden betaald zou dit plan toch niet kunnen mislukken.
Vrijwel elk theaterstuk, maar zeker de oudere, worden ingeleid met de opmerking dat het thema actueel is; vaak is dat er met de haren bijgesleept, in dit geval is dat allesbehalve het geval. Deze poging om een oorlog te stoppen werd drie jaar geleden nog gedaan in Kenia, Mevrouw Odinga riep daar op tot zo’n seksstaking om de burgeroorlog tussen de aanhangers van Kibaki en Odinga te stoppen. De Peloponnesische Oorlog eindigde uiteindelijk niet door een seksstaking. Zeven jaar na de opvoering van Lysistrata verloor Athene de oorlog.
“Het is een goede gewoonte bij een dergelijk klassiek stuk een inleiding te geven.” Met die woorden beginnen Eva Slomp en Mathilda Woudenberg, twee van de spelers uit de voorstelling, de inleiding. Het is een traditie dat het jaarlijkse klassieke toneelstuk van Jeugdtheater Hofplein wordt ingeleid; al was dat voorheen de taak van regisseur Louis Lemaire. De dames doen het uitstekend; met een presentatie in stijl over de achtergrond van het stuk. Zo worden we nog even gewaarschuwd dat het een ongekuiste versie is, en dat Aristophanes geen blad voor de mond nam, wat in die tijd heel gebruikelijk was.
De voorstelling van Jeugdtheater Hofplein is niet de complete, oorspronkelijke voorstelling. Er zijn hedendaagse elementen aan toegevoegd; alleen de scènes met Lysistana komen uit het oorspronkelijke stuk.
Bij binnenkomst zien we de vrouwen in een soort worsteling. Op de achtergrond zacht eigentijdse oorlogsgeluiden. Een aantal vrouwen vertelt wat; en we herkennen standpunten die tot een oorlog zouden kunnen leiden, of hebben geleid. Het is een duidelijke keuze om de situatie in een hedendaags perspectief te zetten, maar duurt in z’n totaliteit wel wat lang. Zodra Lysistana(Davine Lambert) haar plannen ontvouwt wordt de voorstelling meteen een stuk boeiender. Uiteraard wordt haar idee niet meteen aanvaard door de andere vrouwen, die beseffen dat het mes bij een dergelijke actie aan twee kanten snijdt. Maar als ze de Spartaanse Lampito (Eva Slomp) meekrijgt lijken de vrouwen zich te verenigen in het standpunt. Toch blijven we een aantal vrouwen excuses zien geven om zich niet aan de boycot te houden.
Hoewel de initiatiefneemsters van het stuk de vrouwen zijn, zijn het toch de mannen die de show stelen. Zij zijn het die belachelijk worden gemaakt, en zich dus lekker kunnen uitleven Met name als ze 3 meter geslacht met zich meetorsen is het moeilijk te stoppen met lachen.
Regent (Stan van der Burght), voorzien van de meeste medailles, is ijzersterk als de leider, die zonder ondergeschikte toch niet zo’n leider blijkt te zijn. Met Kinesias (Dorian Bindels) hebben we het te doen als hij verleid wordt, maar niet mag.
De voorstelling heeft ook een paar songs, geschreven door Ton Scherpenzeel. Het zijn echte sfeermakers, die er prima in passen. De kleding van de vrouwen is, door de omslagdoeken, zeer oud-Grieks; de mannen dragen kleren die lijken op hedendaagse uniformen, al zorgen de medailles van vilt en platgeslagen flessendoppen niet echt voor een imponerend plaatje.
Het taalgebruik is inderdaad expliciet, maar, voelt niet ordinair. Zelfs niet als bijvoorbeeld wordt gezegd: “Helemaal zonder pik of lul, geef mij die oorlog dan maar.” Kun je daar niet tegen, dan moet je wegblijven, maar de meesten van ons zullen wel wat meer gewend zijn.
Lysistrata is een boeiende mix van modern en klassiek. Dat dit thema destijds voor een blijspel is gekozen verwondert nog steeds; het thema zorgt er ook voor dat het vrij lang duurt voordat we echt kunnen lachen. De aanloop levert hier en daar wat besmuikte lachjes op, vooral door het taalgebruik. Pas als de mannen met 3 meter mannelijkheid het podium betreden wordt de voorstelling hilarisch. Jammer van de verwijzing naar Obama op het eind van de show. Het publiek is denk ik zeer goed in staat om zelf de vertaling te maken. Maar met een dergelijk goede voorstelling zullen we ze dit belerende moment met gemak vergeven.
Bij de voorstelling die ik zag bestond het publiek voornamelijk uit andere leerlingen van Jeugdtheater Hofplein. De veelgehoorde reactie: “ik vond het veel leuker dan ik had verwacht”. De leeftijd van het stuk mag misschien een drempel lijken; het is een drempel die je moet nemen. Lysistra mag, nee moet, gezien worden.
Foto’s: Joke Schot
