Madness is waarschijnlijk een van de meest onderschatte bands van de jaren 80. Natuurlijk kent hun repertoire veel feestelijke songs, zeker in de begintijd toen ze vooral ska-muziek maakten. De tijd van de grote hits als “One step beyond”, “Nightboat to Cairo” en “Baggy Trousers”. Tegelijkertijd is er ook al vroeg engagement, zoals de verstoting vanwege een ongewenste zwangerschap in ”Embarrassment”, een nummer dat in deze musical een andere tekst en inhoud heeft gekregen. Zo zijn er meer songs die duidelijk een boodschap hebben. Dat deze band meer is dan de meest voor de hand liggende muzikale omlijsting van het zoveelste huisverkoop of -opknapprogramma op de televisie — “Our House” is inmiddels het bekendste Madness-nummer - bewijst deze musical.
Our House was de eerste jukebox-voorstelling die in Engeland werd bekroond met een Laurence Olivier-award voor beste nieuwe musical. Dat was in 2003 (wat inderdaad betekent dat Mamma Mia! die prijs niet kreeg). Het vertelt het verhaal van Joe Casey, die met zijn moeder woont in een huis in Casey Street, Camden, Londen. Zijn vader is verdwenen. Nadat hij gevangen heeft gezeten voor een inbraak is hij nooit meer naar huis teruggekomen. Op zijn zestiende verjaardag wil Joe aan zijn vriendinnetje Sarah het uitzicht op zijn ouderlijk huis laten zien, en breekt met haar in in een huizencomplex in aanbouw. Als de politie komt, staat hij voor de keuze: blijven staan en de gevolgen dragen of vluchten. De musical vertelt hoe het verder gaat voor beide keuzes, om en om. Hoe de goede (witte) hem steeds verder in de problemen helpt, en de foute (zwarte) hem qua carrière geen windeieren legt. Geen van beiden blijkt erg goed voor zijn relatie met Sarah. Hoewel het zwarte pad hem een prachtig huwelijk oplevert, verdwijnt de sprankeling in hun verhouding. In het witte weet hij zich zo naar haar op te stellen dat ze voor een knappe medestudent kiest. We moeten zeggen dat het alternatief: een medestudent in Schotse kilt (Laurens van Goethem) ook onweerstaanbaar uitziet. Betrokken commentator op het podium is zijn vader, van wie wij als publiek weten dat hij inmiddels overleden is. We maken kennis met Billie en Angie, de twee vriendinnen van Sarah, zeker richting (en over) Joe echte bitches, en de vrienden van Joe: de niet zo bijster snuggere Emmo en loser Lewis.
Hoofdrolspeler Wesley Van der Veken is geweldig als Joe. In eerste instantie die jongen die in alle onschuld zestien is geworden, om vervolgens in het ene leven steeds verder in de ellende te komen en in het andere leven steeds meer te gaan zweven. Tussen die twee rollen wisselt hij dan ook nog eens knap. Dat wij als publiek geen moment hem van rol zien wisselen betekent dat hij off-stage gigantisch snelle kledingwissels voor zijn kiezen krijgt. En dat er natuurlijk ook kunstig is geregisseerd, met hier en daar wat onopvallende stand-ins. Taja Boudry moet even in de rol komen, maar vervolgens speelt ze Sarah prachtig. Joe’s ouders zien we alleen samen in de proloog. Kath (Danielle Martin) is vervolgens de zorgzame moeder in hun huis, terwijl Joe’s vader over het podium dwaalt. Dirk de Cauwelier is sterk in alle emoties die loskomen bij het gedrag van zijn zoon, en over zijn eigen gedrag. Nele Steurs en Evelien Bruers zijn het sterkst als Sarah’s vriendinnen als ze zich vals gedragen, terwijl Lewis (Simon Rogist) en Emmo (Bjorn van Vooren) overtuigend die wat nerderige vrienden zijn. Een leuk moment is het doordraven van Emmo over wat hij heeft gehoord dat er in de gevangenis gebeurt, terwijl Lewis mooiste scene een heel emotionele is, aan het eind van de voorstelling. Deiter de Smedt is lekker louche als Reecey, dé boef van het stuk. Of is dat toch Pressman (Yannick Supply).
De musical heeft een flink ensemble, dat bij dansscènes soms te groot is voor de beschikbare podiumruimte. Dit wordt slim opgelost door de dans dan te verdelen, en de groepen steeds te wisselen. Deze dansscènes zijn absolute feestmomenten, zoals het feestje “Wings of a Dove” of indrukwekkend duister, zoals de gevangenisscène vlak voor de pauze. De energie spat eraf, er zijn veel Madness-stijl danselementen in verwerkt en het resultaat is ook nog eens een mooie plaatje. Grappig zijn de musicalverwijzingen in “The Sun and the rain (reprise)”: de verkopers op de Camden Market verkopen in de stijl van “Who will buy” uit Oliver, maar minder onschuldige waar. Een paraplu-dans doet natuurlijk al snel aan “Singing in the Rain” denken. Waar er veel en mooie kostuums zijn, is er weinig decor. Huize Casey is duidelijk een simpel huisje, maar de wasstraat waar Emmo en Lewis gaan werken moet je om de twee emmers en de zeem heen denken. Ook het autootje waarmee Joe Sarah (en hun vrienden) verrast, bestaat uit enkele losse onderdelen. Om daar vervolgens in het donker weer hele leuke dingen mee te doen.
Bij een Nederlandse versie van een jukebox-musical is altijd het dilemma of je de liedjes wel of niet moet vertalen. Er is altijd een punt waar je wat verliest. Vertaal je het allemaal gaat dat ten koste van de herkenbaarheid van de songs. Doe je dat niet, komen ze los te staan van het verhaal, en komt de informatie die de liedjes bevatten lastiger binnen. Dat laatste is ook te merken in deze Our House, waar voor de tweede optie is gekozen. Grappen die een snelle omschakeling tussen Engels en Vlaams verwachten slaan minder goed aan dan losstaande, en als door de geluidbalans iemand slechter verstaanbaar is, is het gemakkelijk even de draad van het verhaal kwijt te raken. Aan de andere kant is de energie en de herkenbaarheid van het Madness-repertoire duidelijk zichtbaar op het podium.
Tijdens de première levert het hardhandig neerzetten van een fles champagne een enorme douche op. Zo’n knaller is ook deze voorstelling. Our House is een musical die alles heeft. Er zijn herkenbare liedjes, het heeft een sterk script met de nodige humor, maar dat ook voor een traantje zorgt. De muziek wordt goed gespeeld, de ensemblenummers spatten van het podium en de hoofdrollen worden prachtig gespeeld. Hoewel het zeker helpt om al sinds je jonge jaren fan van Madness te zijn, is dat zeker niet nodig om van deze voorstelling te genieten. En dan na de voorstelling verder op zoek te gaan naar die geweldige songs die Madness heeft gemaakt.
Our House is nog tot en met 10 november te zien in de Stadsschouwburg van Sint-Niklaas.
Scenefoto’s: Annemie De Smet
Slotapplaus: Musicalworld.nl
