Het contrast kan bijna niet groter. Het theater in Hoofddorp is vernieuwd en de hele omgeving oogt nog als een bouwput, en in de nieuwe zaal van dit theater gaan we juist een heel stuk terug in de tijd. De nieuwe zaal met meer dan 250 zitplaatsen is volledig uitverkocht, maar niet alleen de zaal is modern: om de plaats van handeling te verbeelden is veelvuldig gebruik gemaakt van projecties. Waar deze techniek het risico heeft de aandacht af te leiden is daar bij WvO geen sprake van. Fraaie animatie van plaatsen van handeling, meestal statisch, een enkele keer met een kleine beweging. Zo is de beeldenstorm gevisualiseerd met beweging. Meest uitbundig is de scheuring van de kaart bij de unie van Utrecht en Atrecht, en juist deze is prachtig.
Geschiedenisverhalen hebben vaak baat bij een verteller. In deze voorstelling is dat Filips van Marnix, die we zouden moeten kennen als de schrijver van het Wilhelmus. Hij vertelt het verhaal vanuit een toren aan de zijkant van het toneel aan Barend, zijn bediende, als verbinding tussen scènes, en soms ook een beetje tijdens. Een geslaagde running gag als het weer even goed gaat met Willem van Oranje en hij het geluk (van een vrouw) heeft is dat Barend verzucht: “Dat geluk gun je ze toch voor de rest van hun leven.” Om vervolgens te constateren dat wat je ze gunt niet altijd is wat er daadwerkelijk gebeurt. En zo komen de meest memorabele hoofdstukken uit zijn leven ten tonele: de opvoeding van de Lutherse Willem bij de katholieke Maria van Hongarije, zijn eerste huwelijk, de vertrouwensbreuk met Filip II, de inquisitie en de oorlog (Alva) tot het slotstuk door Balthasar Gerards.
De muziek is van Jasper Kerkhof, die hiermee, samen met arrangeur Gerbrand van Kolck een lekkere soundtrack afgeeft. Vooral de nummers op mars- en walstempo doen het erg goed. Hoewel in thematiek niet de meest avontuurlijke keuzes zijn gemaakt (een strijdlied, een kroeglied, een liefdesduet, een sterflied, een twee-partijen-tegenover-elkaar lied) weten er een aantal zich in je geheugen te nestelen, en neigen weer anderen tot het onbewust meebewegen.
Het verhaal is veelal duidelijk en soms ook creatief en wat minder duidelijk in beeld gebracht. Regisseur (en tekstschrijver) Toine Paauwe heeft er een fraai ogend geheel van gemaakt. Met de stukken muur, de belangrijkste decorstukken worden de belegeringen mooi vormgegeven. Met wat doeken zijn het duidelijk de zijkanten van een Geuzenschip, maar als Anna van Saksen door de drie elementen zonder echte toelichting wordt ingesloten hebben we de synopsis nodig: ze wordt in een kamer ingemetseld. Hier en daar werpen de keuzes een vertederend lachje op: als we een man Gods een koddig choreografietje zien doen bijvoorbeeld, of als Charlotte transformeert tot een engel.Ook de afsluiting met (een overigens fraaie versie van) het Wilhelmus ligt wat gevoelig; een verleden als scout heeft me toch geleerd dat je bij een dergelijke vertolking moet staan, terwijl je hier in het theater moet blijven zitten. Het zijn uitzonderingen, want het meeste oogt en werkt prima. De prachtige kostuums dragen daar nog eens extra aan bij.
Het gaat hier om een amateur-productie, wat betekent dat niet iedereen een ster is in wat hij doet en velen het vooral moeten hebben van het enthousiasme wat ze uitstralen en minder van speltechniek of vocale hoogstandjes. De min-puntjes storen echter zelden, en vertederen soms zelfs.
Hans Bolten doet het prima als Willem van Oranje. Hij speelt goed en heeft een aangenaam klinkende stem, zowel is spraak als in zang. Ook sterk is het optreden van Jessical Schütte als de losbandige Anna van Saksen. Femke Tonen valt op door een krachtig stemgeluid, waarin de emoties van Charlotte de Bourbon goed terug te horen zijn.
De massascènes zijn over het algemeen goed geregisseerd en maken zo ook de meeste indruk. Zeker daar waar deze worden versterkt door krachtige nummers met een onderliggend marstempo, of waar de hoempa mooi wordt gemixt met star-Nederlandse religieuze nummers spat de energie en de woede maar bijvoorbeeld ook de angst van het podium af.
Het uit 11 mensen bestaande orkest geeft een krachtig volume af, en speelt over het algemeen goed. Al is, mede door de grote blaassectie, elk foutje in het koper wel duidelijk merkbaar. Orkestleider Gerbrand van Kolck mag trots zijn op zichzelf en zijn mannen en vrouwen.
Met als scope het totale leven van Willem van Oranje is deze musical toch vooral een snelle geschiedenisles, waarin zeker het één en ander moet worden toegelicht, en waarbij met de stortvloed aan personages het lezen van de synopsis vooraf de voorstelling beter te volgen maakt. Wat Willem van Oranje zelf bezielt blijft wat onderbelicht, de emoties van de vrouwen in zijn leven krijgen wat meer de ruimte, al blijft het ook hier toch vrij beschouwend. Dat maakt dat het drama in leven van deze man, met een vracht lading aan gestorven geliefden (vrouwen, broers, vrienden) niet gevoeld wordt. Toch is er geen betere manier om dit stukje vaderlandse geschiedenis op te halen dan via deze musical. De politiek en de mentaliteit in die harde tijd staat op een buitengewoon fraaie wijze in de schijnwerper.
WvO, Willem van Oranje de musical is nog te zien op 21 november als matinee in Hoofddorp en op 11 en 12 december in Haarlem
Meer informatie op: http://www.musicalface.nl
